Ο αμπελώνας της Αττικής: Το πιο ιστορικό Terroir της Ελλάδας – το δικό μας αρχαίο Terroir!
Στην Αττική βρίσκεται ο παλαιότερος και ιστορικότερος αμπελώνας της Ελλάδας, μια αμπελουργική περιοχή με βαθιές ρίζες που ξεκινούν από την αρχαιότητα. Αυτό το μοναδικό τοπίο, που διαμορφώθηκε τόσο από τη στεριά όσο και από τη θάλασσα, συνεχίζει να παίζει καθοριστικό ρόλο στην ταυτότητα του ελληνικού κρασιού σήμερα.
Γεωγραφικά, η Αττική είναι μια μεγάλη χερσόνησος που πλαισιώνεται από την οροσειρά των Γερανείων και τα βουνά του Κιθαιρώνα, της Πάρνηθας και της Πεντέλης, ενώ ολόκληρο το νότιο άκρο της αγκαλιάζεται από το Αιγαίο Πέλαγος. Αυτός ο εξαιρετικός συνδυασμός ορεινού εδάφους, ποικίλων υποστρωμάτων και θερμού, ξηρού μεσογειακού κλίματος, που μετριάζεται από δροσερές θαλάσσιες αύρες, δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για την καλλιέργεια του σταφυλιού.
Μαζί, αυτά τα στοιχεία έχουν συμβάλει στην καθιέρωση της Αττικής ως μια από τις πιο σημαντικές και ξεχωριστές αμπελουργικές περιοχές της Ελλάδας.
Οι αμπελουργικές ζώνες της Αττικής
Ο αμπελώνας της Αττικής χωρίζεται παραδοσιακά σε τρεις βασικές αμπελουργικές ζώνες, καθεμία από τις οποίες λειτουργεί ως αμπελουργική πύλη προς την πρωτεύουσα, την Αθήνα:
Βόρεια Αττική: Περιλαμβάνει τους αμπελώνες στις βόρειες πλαγιές του Πεντελικού όρους, τις περιοχές του Διονύσου, της Πάρνηθας και του Καπανδριτίου.
Δυτική Αττική: Γνωστή για την καλλιέργεια ερυθρών ποικιλιών αμπέλου, η ζώνη αυτή περιλαμβάνει τα Μέγαρα, την Οινόη και εκτείνεται μέσω της οροσειράς των Γερανείων στις πλαγιές του Κιθαιρώνα και της Βοιωτίας.
Ανατολική Αττική / Μεσογαία: Πρόκειται για την καρδιά της οινοπαραγωγής της Αττικής, καταλαμβάνοντας τη μεγαλύτερη έκταση αμπελουργικής γης. Περιτριγυρισμένη από τη θάλασσα, επωφελείται από εξαιρετικές κλιματολογικές συνθήκες και βρίσκεται μόλις λίγα χιλιόμετρα από την Αθήνα και το διεθνές αεροδρόμιό της.
Σήμερα, ο αμπελώνας της Αττικής εκτείνεται σε περίπου 6.000 εκτάρια, με το 80% να είναι φυτεμένο σε λευκές ποικιλίες αμπέλου – με πιο χαρακτηριστική το Σαββατιανό. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα τέσσερα πέμπτα αυτής της αμπελουργικής έκτασης βρίσκονται στην Ανατολική Αττική, συγκεκριμένα στη ζώνη της Μεσογαίας.
Λαυρεωτική: Μεσογαία: Μια ξεχωριστή υποπεριοχή της Μεσογαίας
Εντός της ευρύτερης περιοχής της Μεσογαίας, η Λαυρεωτική ξεχωρίζει ως μία μοναδική υποπεριοχή, με κέντρο την Κερατέα. Ο τόπος αυτός είναι προικισμένος με εδάφη πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία, αποτέλεσμα σύνθετων γεωλογικών διεργασιών που διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων ετών. Αυτή η γεωλογική ιδιαιτερότητα δεν χαρίζει μόνο μοναδικά χαρακτηριστικά στο έδαφος, αλλά και μία εξαιρετική μεταλλικότητα στα κρασιά που παράγονται στην περιοχή.
Η Λαυρεωτική αποτελεί σήμερα πυρήνα του Παγκόσμιου Γεωπάρκου UNESCO Λαυρεωτικής, ένα φυσικό και πολιτιστικό μωσαϊκό 176,87 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που αναγνωρίζεται για τη γεωλογική του πολυπλοκότητα και την ασύγκριτη ορυκτολογική ποικιλομορφία. Εδώ εντοπίζονται περισσότερα από 700 διαφορετικά είδη ορυκτών – τα 48 από τα οποία περιέχουν σχεδόν όλα τα γνωστά στοιχεία του περιοδικού πίνακα – κάτι που καθιστά τη Λαυρεωτική κορυφαίο σημείο παγκόσμιας ορυκτολογικής σημασίας.
Αυτή η ίδια γεωλογική πολυπλοκότητα επηρέασε βαθιά και την ανθρώπινη δραστηριότητα. Τα μεταλλεία της Λαυρεωτικής, με κυρίαρχο το ασήμι, ήταν καθοριστικά για την οικονομική ακμή της αρχαίας Αθήνας κατά την κλασική περίοδο, καθώς από εκεί προερχόταν μεγάλος μέρος του αθηναϊκού πλούτου που χρηματοδότησε τον «Χρυσό Αιώνα του Περικλή».
Σήμερα, η γη της Λαυρεωτικής δεν σταματά να εκφράζει αυτή τη μακραίωνη ιστορία. Στον αμπελώνα της Κερατέας, τα κρασιά φέρουν την υπογραφή του εδάφους τους, αποκτώντας ξεχωριστή ορυκτότητα, αρωματική πολυπλοκότητα και ένταση – στοιχεία που τα καθιστούν μοναδικά μέσα στον ευρύτερο αττικό αμπελώνα.
Η Λαυρεωτική δεν είναι μόνο μια γεωλογικά και ιστορικά σημαντική περιοχή, αλλά και ένας ζωντανός τόπος πολιτισμού, φύσης και αγροτικής παραγωγής, που συνεχίζει να εξελίσσεται με σεβασμό στο παρελθόν και όραμα για το μέλλον.